Kwaliteitsvol, toegankelijk voor iedereen en betaalbaar. Zo zien de meeste mensen het liefst hoe de zorg eruitziet. De marktlogica hoort niet thuis in de zorg voor mensen, niet in de hulpverlening en ook niet in de samenlevingsopbouw.
Toch zet het Antwerpse stadsbestuur sociaal werk op de markt via de zogenaamde tenders (aanbestedingen). In 2017 gaat het onder meer om het inloophuis voor thuislozen De Vaart, de arbeidszorg voor OCMW-cliënten, de woonbegeleiding van mensen in armoede, het opbouwwerk in buurthuizen en de begeleiding van mensen met een drugsproblematiek. Anderen zullen volgen. Antwerpen is daarbij een testcase. Wat in Antwerpen gebeurt, zal men morgen proberen uit te rollen in de rest van Vlaanderen.
De ongerustheid bij cliënten, gebruikers, directies en sociaal werkers neemt ondertussen toe. Kunnen we nog dezelfde ondersteuning geven of krijgen? Wat blijft er over van moeizaam opgebouwde vertrouwensrelaties en werkingen? Verlies ik mijn job?
Vermarkting leidt niet tot betere kwaliteit voor een lagere prijs
Winst maken op de zorg voor kinderen, ouderen en zieken is in België geen nieuw verschijnsel. Ook de gezondheidszorg, de kinderopvang, de ouderenzorg, de gehandicaptensector en de begeleiding van werkzoekenden kregen al te maken met een gedeeltelijke vermarkting. De commerciële rusthuizen of crèches tonen dat het er niet beter op wordt: te duur, slechte kwaliteit, niet betrouwbaar, veel te weinig personeel. Een recente brief van een jonge verpleegkundige in zo'n rusthuis legde de vinger op de wonde.
“Als je je tijd verdeelt over de patiënten, heb je een dikke vijf minuten per persoon. En dat voor het helpen bij de hygiënische zorg, aantrekken van nachtkledij en het in bed leggen."
En dat is geen alleenstaand geval. Eerder onderzoek van de LBC-NVK gaf aan dat 84% van het personeel vindt dat de werkdruk de voorbije jaren is toegenomen. Bijna zes op de tien werknemers zei te weinig tijd te hebben om te luisteren naar de bewoners of om even met hen te praten.
Vermarkting staat haaks op samenwerking in het sociaal werk
Gebruikers en cliënten van sociaal werk zijn gebaat met samenwerking tussen diensten, organisaties en voorzieningen. Maar de vermarkting van het sociaal werk maakt van organisaties die al jaren goed samenwerken concurrenten.
Vermarkting bedreigt onze jobs en werkvoorwaarden
In de getroffen projecten van het CAW kregen een aantal sociaal werkers al hun opzeg. Binnenkort volgen er nog tientallen anderen. In totaal dreigen zo ongeveer 40 mensen hun job te verliezen en honderden cliënten hun vertrouwde begeleider. In de sector samenlevingsopbouw is de job van ruim een kwart van de collega’s bedreigd.
De kans is klein dat de nieuwe spelers die de tenders binnenhalen de huidige loon- en werkvoorwaarden van het sociaal werk en het huidige aantal werkers zullen aanhouden. Dat zet die in de hele sector onder druk. Het CAW Antwerpen gaf al aan dat het er voorlopig niet aan wil raken, maar als men systematisch de concurrentieslag met andere spelers verliest, komen tewerkstelling en loon- en werkvoorwaarden toch ter discussie.
Dit eisen wij
Dit gaan wij eraan doen
Wij roepen op tot reactie en verzet en nodigen alle sociaal werkers uit om deel te nemen: